تاریخچه گنو/لینوکس

گنو

گنو (GNU) یک سیستم‌عامل آزاد شبه‌یونیکس است که توسط پروژه‌ی گنو توسعه پیدا میکند. گنو مخفف “گنو یونیکس نیست” (GNU’s Not Unix) است و این نام بخاطر این انتخاب‌شده که اولاً طراحی گنو، شبه‌یونیکس است و ثانیاً گنو جزء نرم‌افزارهای آزاد بوده و از کدهای یونیکس استفاده نمیکند. ریچارد استالمن موسس بنیاد نرم‌افزار آزاد، کار خود در دانشگاه MIT را در سال ۱۹۷۱ آغاز کرد. در آن زمان نرم‌افزارهای آزاد، همکاری برنامه‌نویسان و کاربران، به اشتراک‌گذاری کد و … رونق داشت. اما در دهه‌ی ۸۰ انحصار و مالکیت بر نرم‌افزارها، عدم قبول همکاری کاربران در گسترش نرم‌افزارها و بطور خلاصه تجاری‌شدن نرم‌افزارها شدت گرفت. پروژه‌ی گنو جنبشی بر علیه محدودیت‌ها و موانع اعمال‌شده توسط صاحبان نرم‌افزارهای انحصاری و با هدف طراحی نرم‌افزار آزاد بود. قدم اول در این راه ایجاد یک سیستم‌عامل آزاد بود. طراحی سیستم‌عامل گنو توسط ریچارد استالمن در سال ۱۹۸۳ آغاز شد. استالمن همچنین در سال ۱۹۸۵ بنیاد نرم‌افزار آزاد را بیشتر با هدف جذب سرمایه برای توسعه‌ی گنو تاسیس کرد. در ابتدا اجزاء مورد نیاز هسته‌ گنو مثل: ویرایشگرها، پوسته‌ها، کامپایلرها و سایر ابزارها طراحی و پیاده‌سازی شدند اما هسته‌ی سیستم‌عامل هنوز مهیا نبود. هسته‌ی گنو، هرد (Hurd) نام دارد و از سال ۱۹۹۰ تاکنون در دست توسعه است. با این وجود هسته‌های غیر گنو که معروف‌ترین آنها لینوکس است (لینوس توروالدز هسته‌ی لینوکس را در سال ۱۹۹۱ نوشت و آنرا تحت مجوز GPL منتشر کرد.) میتوانند با نرم‌افزارهای آزاد گنو کار کنند. سیستم‌عامل گنو/لینوکس محصول ترکیب هسته‌ی لینوکس و نرم‌افزارهای آزاد گنو است. در وب‌سایت اختصاصی پروژه‌ی گنو هدف نهایی این پروژه بدین شکل بیان شده است:

پروژه‌ی گنو فقط به یک سیستم‌عامل محدود نشده است. ما در نظر داریم تا یک مجموعه‌ کامل از نرم‌افزارها را ایجاد کنیم، هر آنچه که بسیاری از کاربران میخواهند داشته باشند. هدف نهایی فراهم‌کردن نرم‌افزارهای آزاد برای انجام تمام کارهایی که کاربران کامپیوتر میخواهند انجام دهند و در نتیجه مطرودکردن نرم‌افزارهای انحصاری است.